Po przeczytaniu 10 rzeczy, które każdy foodie musi zrobić w Bolonii, pewnie czekacie na sprawdzone adresy, pod którymi można pysznie zjeść. Dlatego tutaj znajdziecie wszystko pięknie zebrane wraz z godzinami otwarcia i krótką informacją, co warto spróbować. Wyjątkowo tym razem do większości miejsc trafiłem zupełnie przypadkowo bez wcześniejszego czytania opinii czy sugerowania się polecaniami. Dlatego wniosek jest prosty: w Bolonii jest po prostu pysznie i śmiało możecie zdać się na własne nosy. Ja się nie zawiodłem. 😉
PS. Nie wszystkie odwiedzone przeze mnie miejsca znajdują się w samej Bolonii, ale myślę, że jeśli wybierzecie się na krótką wycieczkę do Modeny lub Ferrary, to z pewnością zgłodniejecie. 😉
Update: Uzupełniłem przewodnik o nowe miejsca, które odkryłem podczas kolejnej wyprawy do tej włoskiej stolicy dobrego jedzenia. Dodatkowo znajdziecie tutaj także kilka polecanych przeze mnie miejsc we Florencji, która na pewno zasługuje na osobny wpis, ale po jednodniowym wypadzie z Bolonii trudno mi coś więcej powiedzieć. Dlatego przedstawiam trzy miejscówki na zachętę.
Na kawę lub śniadanie
Caffè del Mercato
Około 8 rano, przechadzając się ulicą Pescherie Vecchie, obserwowałem pobliskie sklepy rybne i stragany z warzywami, które dopiero się otwierały. Tuż przy Mercato di Mezzo trafiliśmy na niepozorną kawiarnię, która jako jedna z nielicznych w okolicy serwowała śniadania na słono. Niewiele się zastanawiając, wpadliśmy ze znajomymi na śniadanie. Za 6 € zamówiłem kawę oraz olbrzymią kanapkę z salame, marynowanymi karczochami i radicchio. Była pyszna! Tak samo druga z grzybami, serem i rukolą. Caffè del Mercato to zwykły bar na kawę lub drinka, ale kanapki robią naprawdę świetne ze świeżych produktów z tagu tuż obok. Warto zajrzeć, będąc w okolicy.
*
Caffè del Mercato || Via Pescherie Vecchie 2, Bologna
godziny otwarcia: codziennie 07:30–23:30
Kanapka z salame, karczochami i radicchio w Caffè del Mercato Kanapka z grzybami, serem i rukolą w Caffè del Mercato
Pasticceria dell’Arte
Pasticceria dell’Arte to typowa włoska kawiarnia położona w dzielnicy uniwersyteckiej w Bolonii, niedaleko Piazza Giuseppe Verdi. Za grosze można tutaj zjeść typowe śniadanie na słodko (np. croissanta) lub kanapkę na bazie brioszki albo pieczywa z półfrancuskiego ciasta. Kawa i wybrane pieczywo to koszt 2-3 € . Chyba taniej już nie można. Przyjemne patio ukryte między kamienicami dodatkowo pozwala w spokoju spałaszować śniadanie.
*
Pasticceria dell’Arte || Via delle Belle Arti 11/B, Bologna
godziny otwarcia: pn-so 07:00–19:00
Słodkie śniadanie we włoskim stylu w Pasticceria dell’Arte
Pappare
Pappare to moje nowe odkrycie, na które natrafiłem zupełnie przypadkiem podczas kolejnej wyprawy do Bolonii. Po zobaczeniu czarnych cornetto z kremem z białej czekolady na Instagramie nie zastanawialiśmy ani chwili i zdecydowanie była to dobra decyzja, bo jadłem tam najlepsze rogaliki w całych Włoszech! Ta położona niedaleko słynnych bolońskich dwóch wież (Le due Torri: Garisenda e degli Asinelli) kawiarnia jest znakomitym miejscem zarówno na śniadanie, jak i popołudniową przerwę w zwiedzaniu. Poza przysmakami na słodko, od których można dostać oczopląsu, znajdziecie tutaj również wiele opcji śniadaniowych na słono, co jest rzadko spotykane we Włoszech. Niestety poza cornetto i kawą nic więcej tutaj nie próbowałem, ale myślę, że inne dania muszą być równie dobre. Nie pozostaje Wam nic innego, jak to sprawdzić! 😉
*
Pappare || Via De’ Giudei 2, Bologna
godziny otwarcia: pn-nd 08:00–19:30
Bottega Portici – 2 Torri
Bottega Portici to kolejne miejsce, które odwiedziłem zupełnie przypadkiem i tylko dlatego, że przy następnej próbie odwiedzenia Pappare nie było już wolnych stolików, a kolejka ustawiła się prawie do samych Le due Torri. Niemniej jednak nie jest to złe miejsce. Nader nowoczesny wystrój, który przypomina raczej sklep niż klasyczną bottegę nie zachwyca, ale serwują tutaj całkiem niezłe drożdżowe cornetto na słodko oraz słono. Nie są one tak dobre jak w Pappare, ale na szybkie śniadanie jak znalazł. Sama Bottega Portici specjalizuje się w przygotowywaniu pasta fresca i makarony naprawdę wyglądały dobrze, więc można się skusić przy okazji, ale niekoniecznie zapisywać jako miejsce must visit. 😉
*
Bottega Portici – 2 Torri || Piazza di Porta Ravegnana 2, Bologna
godziny otwarcia: nd-cz 08:00–22:00, pt-so: 08:00-23:00
Na lody
Stefino Organic Gelato
Stefino Organic Gelato to najbardziej hipsterska miejscówka z lodami w Bolonii. Wszystkie produkty są tutaj eko, fair trade, bio i co tylko jeszcze może Was przekonać do etyki prowadzenia biznesu. Dodatkowo większość składników pochodzi od lokalnych gospodarstw i dostawców. Ponad połowa lodów jest wegańska, a wszystkie smaki są wolne od glutenu (ba! nawet wafelki nie mają gluta), tłuszczów trans, oleju palmowego, stabilizatorów, emulgatorów, czy barwników. Oprócz tradycyjnych włoskich smaków jak: nocciola, zabaione, gianduia, czy pistacja znajdziemy tu takie odjechane opcje jak: kurkuma, czekolada na kozim mleku i wasabi. Uważam, że to miejsce zasługuje znacznie bardziej na odwiedziny niż najpopularniejsza Cremeria la Vecchia Stalla.
*
Stefino Organic Gelato || Via S. Vitale 37, Bologna
godziny otwarcia: codziennie 12:00–22:00
Stefino Organic Gelato Stefino Organic Gelato Lody w Stefino Organic Gelato: kurkuma, czekolada na kozim mleku i migdał z pistacją.
Cremeria la Vecchia Stalla
To jedna z najsłynniejszych lodziarni w mieście. Przed Cremeria la Vecchia Stalla ustawiają się gigantyczne kolejki, które dopiero maleją przed samym zamknięciem. Wybór jest tutaj ogromny — około 40 smaków lodów. Ja skusiłem się na ukochaną pistację (równie dobra, jak ta w Gay-Odin w Neapolu) oraz marakuję. Oba smaki sztos. Jeszcze dolewają czekolady do środka wafelków <3.
*
Cremeria la Vecchia Stalla || Via Toscana 90, Bologna
godziny otwarcia: pn-so 15:00–21:30, nd 11:00–21:30
Wybór smaku lodów w Cremeria la Vecchia Stalla to rzecz trudna Cremeria la Vecchia Stalla Lody w Cremeria la Vecchia Stalla Lody pistacjowe i z marakują w Cremeria la Vecchia Stalla
Cremeria Cavour
Prawdę mówiąc, nie wiem, jak to się stało, że Cremeria Cavour znalazła się na mojej liście dopiero po ostatnim wypadzie do Bolonii, ale z wielkim trudem jest mi to przyznać, że wcześniej o niej nie słyszałem. Ta lodziarnia nieco ukryta pod arkadami na Piazza Cavour zdecydowanie przebija najsłynniejszą Cremeria la Vecchia Stalla. Lody tutaj są tak obłędnie kremowe, że po pierwszym liźnięciu zapomnicie o Bożym świecie! W przeciągu pięciu dni byłem tutaj aż trzy razy i mogę powiedzieć Wam tylko jedno: po spróbowaniu lodów tutaj już żadne inne nie będą smakowały tak samo! Dodatkowo nie ma tutaj tak wielkich kolejek jak w słynnej Vecchia Stalla, więc biegnijcie tam czym prędzej i nie popełniajcie moich błędów! 😉
*
Cremeria Cavour || Piazza Cavour 1, Bologna
godziny otwarcia: wt-so 12:00–23:30, nd 11:00–23:30
Na obiad lub kolację
Osteria dell’Orsa
Osteria dell’Orsa to jedno z miejsc must visit w Bolonii. Głośno o niej w przewodnikach i słyszałem o niej na długo przed wyjazdem. Tawerna pod niedźwiedziem założona została w 1979 roku i od tego czasu ma się bardzo dobrze. Menu jest proste, lokalne i domowe. Głównie królują tu wszelkiego rodzaju makarony: tagliatelle al ragù, tortellini in brodo, czy lasagne alla bolognese. Jak na osterię przystało, ceny są bardzo przyjemne. Danie główne to koszt około 6,50-12 €, a talerz włoskich serów albo wędlin 7-10 €. Restauracja jest miła, bezpretensjonalna, a dania zwyczajnie smaczne.
W Osteria dell’Orsa tak mi smakowało, że odwiedziłem to miejsce ponownie podczas drugiej wyprawy do Bolonii. Nadal tak samo polecam słynne tagliatelle al ragù, jak i pyszne Spianate Bolognesi – tradycyjne bolońskie placki z dodatkami (przypominają emiliańską piadinę).
*
Osteria dell’Orsa || Via Mentana 1, Bologna
godziny otwarcia: codziennie 12:15–23:00
Osteria dell’Orsa Osteria dell’Orsa Osteria dell’Orsa
Parmigiano reggiano i inne lokalne sery Prosciutto crudo, mortadella bologna i salame
Tagliatelle al ragù w Osteria dell’Orsa
Pizzeria Spacca Napoli
Spacca Napoli to zwykła włoska pizzeria, która na pierwszy rzut oka specjalnie niczym się nie wyróżnia. W dodatku ma zaskakująco brzydkie zielone wnętrze i gdyby nie rekomendacje od włoskich znajomych, to z pewnością bym tam nie zajrzał. A to byłby duży błąd! Bo robią tam coś, co powoduje, że mam ciarki na ciele — każdą pizzę mogą podać z burratą lub mozzarellą di buffala. Nie wiem, jak Wam, ale mi tyle wystarcza do szczęścia. 😉 Nie serwują tam wprawdzie prawdziwej napoletany, a wszystkie placki są na bogato — nie żałują na nich dobrej jakości dodatków, a w sumie mogliby, bo jedna pizza na osobę (nawet bardzo głodną) jest nie do przejedzenia. Mimo, że Pizzeria Spacca Napoli nie wyróżnia się jakoś specjalnie i nie jest to najlepsza pizza, jaką jadłem w życiu, to polecam ją choćby ze względu na obłędną burratę.
*
Pizzeria Spacca Napoli || Via S. Vitale 45/A, Bologna
godziny otwarcia: codziennie 12:00–14:30 i 19:00–00:00
Pizza ze szpinakiem i burratą Pizza z kwiatami cukinii, anchois i burratą Pizza z bresaolą i burratą
Pizze w Pizzeria Spacca Napoli
Ruggine
Ruggine to super modne miejsce. Ten industrialny lokal ukryty w bocznej uliczce w centrum założony przez 4 ragazzi z różnych regionów Włoch specjalizuje się w serwowaniu drinków i dobrego szczerego jedzenia. Panuje tutaj przyjacielska spontaniczna atmosfera i to głównie dla niej warto to miejsce odwiedzić. Gdy wpadliśmy tam o 19, lokal był prawie pusty, ale już przed 20 nie było tam nawet wolnego skrawka podłogi, co świadczy o popularności tego miejsca. Ze względu na słabe warunki oświetleniowe wyjątkowo bez zdjęć, więc musicie mi uwierzyć na słowo. 😉
*
Ruggine || Via Vicolo Alemagna 2/C, Bologna
godziny otwarcia: codziennie 12:00–15:30 i 18:00–00:30
Ristoro del Meridione – Trattoria Belle Arti
Trattoria Belle Arti to bardzo przyjemna restauracja położona przy ulicy o tej samej nazwie. Menu zmienia się tutaj codziennie i jest zapisywanie odręcznie na kartce papieru. Miałem okazję spróbować tutaj przepysznej parmigiana di melanzane (zapiekanki z bakłażanów i mozzarelli) oraz tagliatelle z małżami. Trochę tylko nie potrafią tutaj w słodycze, bo tiramisù w niczym mi słynnego deseru nie przypominało i było potwornie słodkie, ale poza tym polecam: niedrogo, miło i sympatycznie.
*
Ristoro del Meridione – Trattoria Belle Arti || Via Belle Arti 6, Bolonia
godziny otwarcia: codziennie 10:00–15:30, 17:30–00:30
Wnętrze Ristoro del Meridione – Trattoria Belle Arti Wnętrze Ristoro del Meridione – Trattoria Belle Arti Wnętrze Ristoro del Meridione – Trattoria Belle Arti Tagliatelle alle vongole w Trattoria Belle Arti Parmigiana di melanzane w Trattoria Belle Arti Tiramisù allo zabaione w Trattoria Belle Arti
Berberè
Do Berberè planowałem się udać już podczas pierwszej wizyty w Bolonii. Niestety brak rezerwacji i pękająca w szwach sala mocno to utrudniła, ale jak to mówią: do dwóch razy sztuka (czy jakoś tak). 😉 W każdym razie zdecydowanie było czekać 2,5 roku, aby móc w końcu spróbować tamtejszej pizzy. W Berberè oprócz takich klasyków jak margherita i marinara można spróbować co najmniej tuzin autorskich kompozycji, z którymi nie spotkałem się nigdzie indziej (tutaj menu). My skusiliśmy się na pizzę z mortadellą, tłuczonymi ziemniakami i pesto oraz na placek z salsiccia di Mora Romagnola, provolą i ricottą. Obie bardzo ciekawe i bardzo smaczne. Dodatkowo piękne oryginalne wnętrze, przypominające szkolne korytarze sprawia, że nie można obok tej pizzerii przejść obojętnie.
*
Berberè || Via Giuseppe Petroni 9, Bolonia
godziny otwarcia: codziennie 12:30-14:30 i 19:00-23:30
Ristorante Pizzeria „Woodpecker” w Ferrarze
Ristorante Pizzeria „Woodpecker” odwiedziłem zupełnie przypadkiem, zwiedzając Ferrarę. Mimo mało zachęcającej nazwy oraz wnętrza restauracja ma sympatyczną obsługę i podaje absolutnie doskonałe cappellacci di zucca — typowe pierożki z Ferrary nadziane dynią i tradycyjnie podawane z sosem ragù. Zdecydowanie była to jedna z najlepszych rzeczy, jakie jadłem podczas wyprawy do Bolonii. Słodka dynia wspaniale współgra z mięsnym lekko kwaskowym sosem, nadając daniu harmonii. Cappellacci poza Ferrarą można spotkać w wielu emiliańskich restauracjach, najczęściej pod nazwą tortelli di zucca, które różnią się głównie kształtem (i czasami rodzajem musztardy lub obecnością amaretti w farszu).
*
Ristorante Pizzeria „Woodpecker” || Via Saraceno 14, Ferrara
godziny otwarcia: 12:00–15:00 i 19:00–00:00
Cappellacci di zucca ferraresi w sosie śmietanowym w Ristorante Pizzeria „Woodpecker Cappellacci di zucca ferraresi al ragù w Ristorante Pizzeria „Woodpecker”
Antica Trattoria La Busa w San Donnino koło Modeny
Antica Trattoria La Busa zupełnie nie znalazła się w planach wycieczki, a zdecydowanie warto ją odwiedzić dla wspaniałej kuchni. Restauracja znajduje się w San Donnino niedaleko Modeny, tuż obok Acetaia Villa San Donnino, w której produkuje się tradycyjny ocet balsamiczny. Mając trochę czasu przed zwiedzaniem, skusiliśmy się na lunch w miejscowej restauracji, która słynie z dań, w których wykorzystuje się Aceto Balsamico di Modena. Restauracja nie należy do najtańszych, koszt pierwszego dania (makaronu) to około 10-12 €, drugiego ok. 20 € i należy pamiętać również o coperto (opłaty za nakrycie stołu) w wysokości 3 € za osobę, ale na szczęście było warto! Ravioli Vecchia Modena con pancetta e Aceto Balsamico, czyli pierożki z mięsnym nadzieniem z dodatkiem parmezanu, podane z chrupiącą pancettą, śmietanowym sosem oraz octem balsamicznym były obłędne! Tak bardzo mi smakowały, że od razu po powrocie musiałem przygotować je w domu (tutaj znajdziecie przepis). Jeśli macie ochotę poświęcić pół dnia na odwiedzenie wytwórni octu balsamicznego, to musicie wstąpić po drodze do Antica Trattoria La Busa. Z pewnością nie pożałujecie! 😉
*
Antica Trattoria La Busa || Via Medicine 2284, Spilamberto
godziny otwarcia: wt-śr 12:00–14:30, czw-so: 12:00–14:30 i 19:30–22:00, nd 12:00–14:30
Tortellini in brodo di Cappone oppure Panna e Aceto Balsamico in crosta di Parmigiano w Antica Trattoria La Busa Ravioli Vecchia Modena con pancetta e Aceto Balsamico w Antica Trattoria La Busa
Bonus: Florencja
Tak, jak wspomniałem na początku, przy ostatniej wyprawie do Bolonii wyskoczyłem na jeden dzień do stolicy Toskanii. Grafik zwiedzania Florencji był dość napięty, dlatego padło głównie na kawiarnie i uliczne jedzenie. Jednakże, jeśli również zaplanujecie taki jednodniowy wypad, to myślę, że te sprawdzone adresy mogą Wam się przydać. 😉
Antica Porchetteria Granieri 1916
Być we Florencji i nie zjeść porchetty, to tak jakby pojechać do Neapolu i nie spróbować pizzy! Zwyczajnie nie wypada! Porchetta to toskański specjał przygotowywany z pieczonego nad ogniem przez 8 godzin w całości prosięcia, pozbawionego kości, nadzianego własnymi podrobami, ziołami i przyprawami, jak: koper włoski, rozmaryn, sól oraz czosnek. Delikatne mięso i chrupiąca skóra są absolutnie doskonałe. W Antica Porchetteria Granieri 1916 specjalizują się właśnie w serwowaniu pysznych kanapek z porchettą. To niewielkie stoisko niedaleko Piazza della Signoria przyciąga tłumy turystów, jak i mieszkańców szukających szybkiej przekąski w trakcie zwiedzania lub podczas lunchu w pracy. Ja skusiłem się na kanapkę szefa – Capoccia bez zbędnych dodatków i była naprawdę obłędna! Są oczywiście też inne opcje z pesto, serem czy warzywami. Ale wierzcie mi lub nie, ale samo mięso w świeżej bule smakuje po prostu przepysznie!
*
Antica Porchetteria Granieri 1916 || Via Porta Rossa 27/29, Firenze
godziny otwarcia: pn-pt 10:30–21:30, so-nd 10:00–22:00
Il Gelato di filo
Il Gelato di filo to świetna rodzina lodziarnia znajdująca się na drugim brzegu rzeki Arno. Warto się do niej wybrać w drodze na Piazzale Michelangelo – taras widokowy z pięknym pejzażem na całą Florencję i Abbazia di San Miniato al Monte – uroczy kościółek na wzgórzu. Wejście na szczyt z tymi fenomenalnymi lodami w dłoni będzie na pewno przyjemniejsze! 😉
*
Il Gelato di filo || Via S. Miniato 5, Firenze
godziny otwarcia: wt-nd 12:00-21:00
Caffè Condotta
Dobra, to miejsce dodałem trochę w ramach żartu, ale nie mogłem się powstrzymać. 🙂 Jeżeli marzy się Wam przerwa na kawę u Chanel (ekhem, ze stolikiem przy butiku) to Caffè Condotta będzie dobrym wyborem! 🙂 Jak mówi klasyk: tu jest jakby luksusowo! Oczywiście poza widokiem na ekskluzywny butik, to kawiarnia jakich wiele. Ale cornetto nadziane po brzegi Nutellą było całkiem, całkiem. Tak więc, jeśli nie stać Was (tak, jak mnie) na małą czarną u Chanel, to możecie ją sobie zamówić w kawiarni tuż obok i popatrzeć z zazdrością. 😉
Caffè Condotta || Via della Condotta 46, Firenze
godziny otwarcia: pn-nd 08:00-20:00